Μετάφραση: Giasemina Chatzopoulou
Η Shein, ο περίφημος γίγαντας γρήγορης μόδας, δέχεται κριτική για ακόμα μια φορά, αφού νέα έρευνα αποκάλυψε την τρομακτική αλήθεια για το ιστορικό της εταιρείας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον. Το ντοκιμαντέρ του Καναλιού 4 του Ηνωμένου Βασιλείου με τίτλο ‘Η Ανείπωτη Ιστορία: Μέσα στην Μηχανή της Shein’ (‘Untold: Inside the Shein Machine’), εξέθεσε την πραγματικότητα εντός των εργοστασίων της Shein, όπου οι εργάτες αμείβονται με μόλις 4 σεντς ανά ρούχο που φτιάχνουν και οι βάρδιές τους διαρκούν έως και 18 ώρες. Παρά τις σοκαριστικές αυτές αποκαλύψεις, η Shein εξακολουθεί να κυριαρχεί στην αγορά γρήγορης μόδας και εκπροσωπεί σχεδόν το ένα τρίτο της αγοράς μόνο στις ΗΠΑ.
Είναι η πιο γνωστή και πολυ-αναφερόμενη μάρκα στο TikTok, ξεπερνώντας κατά πολύ το Netflix, το οποίο έρχεται δεύτερο. Η Shein έχει επισημανθεί (tagged) τουλάχιστον 3 φορές πιο συχνά από τα McDonald’s ή τα Starbucks και έχει εισχωρήσει στις αγορές της γενιάς Gen-Z καλύτερα από κάθε άλλη μάρκα. Καθώς η μάρκα γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τους influencers να επιδεικνύουν τα βίντεό τους με χάσταγκ «#sheinhaul», οι ακτιβιστές και οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Οι μάρκες γρήγορης μόδας σαν την Shein συμβάλλουν στο να γίνει η βιομηχανία μόδας ο δεύτερος μεγαλύτερος παράγοντας ρύπανσης παγκοσμίως, και έχει φτάσει πια η στιγμή να αναλάβουμε δράση.
Αποκρυπτογράφηση της δημοτικότητας της Shein
Η Shein παίζει δυνατό παιχνίδι από άποψη μάρκετινγκ, με τα βίντεό της με χάσταγκ «#sheinhaul», στα οποία οι influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επιδεικνύουν τις τεράστιες αγορές τους από την συγκεκριμένη επωνυμία. Επιπλέον, είναι μια μάρκα που δεν αποκλείει κανέναν, καθώς προσφέρει μεγέθη έως και 5XL στα ρούχα της, κάτι που σπάνια μπορεί να βρει κανείς στον κόσμο της μόδας. Αυτό την έχει κάνει ιδιαίτερα δημοφιλή στους αγοραστές μεγάλων μεγεθών, οι οποίοι συνήθως έχουν να αντιμετωπίσουν τον λεγόμενο “φόρο πάχους” στα ρούχα τους.
Αλλά για μισό! Η γενιά Gen-Z, η οικολογικά συνειδητή και πολιτικά ενεργή, φαίνεται να αγαπάει την Shein, πράγμα περίεργο αν λάβουμε υπόψη την αγάπη της για οικολογικές επιλογές. Η Gen-Z, η οποία είναι φαινομενικά πιο ευαισθητοποιημένη αναφορικά με τις κοινωνικές αδικίες και το περιβάλλον σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές, αποτελεί το αγοραστικό κοινό το οποίο στοχεύει η Shein.
“Η ανησυχία που έχει δημιουργήσει με αυτό που κάνει η Shein — κυρίως με το κοινό στο οποίο στοχεύει, την γενιά των Gen-Z — είναι ότι τους δημιουργεί την εντύπωση ότι είναι εντάξει να πληρώνουν σχεδόν τίποτα για ένα ρούχο, παρόλο που, για να είναι τόσο φθηνό αυτό το ρούχο, σημαίνει ότι έχει προηγηθεί εκμετάλλευση των ανθρώπων στην αλυσίδα εφοδιασμού, από τους κατασκευαστές έως τους σχεδιαστές” είπε στο Glossy η Rebecca Morter, ιδρύτρια του ιστότοπου οικολογικού ηλεκτρονικού εμπορίου Lone Design Club.
Καθώς η Shein εξασφαλίζει συμφωνίες με διασημότητες και ετοιμάζεται για ένα τηλεοπτικό ριάλιτι, φαίνεται ότι η άνοδός της στον θρόνο της μόδας είναι ασταμάτητη. Ωστόσο, όπως πάντα, η δύναμη βρίσκεται στα χέρια των καταναλωτών.
Ποιο είναι το πρόβλημα με την Shein?
Το επιχειρηματικό μοντέλο της Shein βασίζεται στην κυκλοφορία μεταξύ 700 και 1000 νέων ρούχων την ημέρα (!), με κάθε προϊόν να παράγεται σε μικρούς αριθμούς. Αν και αυτό μπορεί να ελαχιστοποιεί, τυπικά, την ποσότητα των πρώτων υλών που σπαταλώνται, εξακολουθεί να συμβάλλει στις εκπομπές άνθρακα και στη δημιουργία αποβλήτων. Η προσέγγιση της Shein στις πωλήσεις (διαρκώς νέα προϊόντα, διαρκώς νέες ανάγκες) είναι επίσης κομμάτι του μοτίβου της βιομηχανίας γρήγορης μόδας, όπου ο μέσος καταναλωτής πετάει το 60% των καινούργιων ρούχων του μέσα στην ίδια χρονιά που τα αγόρασε. Για να καταλάβετε, όταν οι ειδικοί έλεγξαν την ιστοσελίδα της εταιρείας, ανακάλυψαν ότι το 70% των προϊόντων της στα αποθέματα βρισκόταν εκεί λιγότερο από τρεις μήνες. Σε άλλα καταστήματα λιανικής γρήγορης μόδας, όπως τα Zara και τα H&M, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται μεταξύ 40-53%.
Η βιομηχανία μόδας είναι υπεύθυνη για πάνω από το 10% των εκπομπών άνθρακα και καταναλώνει περίπου 100 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου κάθε χρόνο, καθιστώντας την τον δεύτερο μεγαλύτερο παράγοντα ρύπανσης στον κόσμο.
Επιπλέον, οι μάρκες γρήγορης μόδας όπως η Shein βασίζονται στην εκμετάλλευση των ανθρώπων που δουλεύουν εντός της αλυσίδας εφοδιασμού. Προκειμένου να επιτευχθεί η μαζική παραγωγή ρούχων και η πώλησή τους σε πολύ μειωμένες τιμές, το κόστος πρέπει να μειωθεί, γεγονός που οδηγεί σε πολύ χαμηλούς μισθούς και απαράδεκτες συνθήκες εργασίας (τα λεγόμενα sweatshops). Παρά το γεγονός ότι υπάρχει μια πρόβλεψη εταιρικής κοινωνικής ευθύνης η οποία ισχυρίζεται δίκαιες πρακτικές εργασίας και αυστηρή πολιτική απαγόρευσης της παιδικής ή της εξαναγκαστικής εργασίας, η Shein έχει κατηγορηθεί για έλλειψη διαφάνειας στην αλυσίδα εφοδιασμού της, όπως ανέφερε πέρυσι το Reuters .
Ανεξάρτητοι σχεδιαστές έχουν επίσης κατηγορήσει την Shein ότι κλέβει το έργο τους. Τον Αύγουστο της προηγούμενης χρονιάς η Bailey Prado, σχεδιάστρια κροσέ βασισμένη στο Λος Άντζελες και στο Λονδίνο, κατηγόρησε την Shein ότι έκλεψε 45 από τα σχέδιά της.
“Έπεισα τον εαυτό μου ότι δεν ήταν και μεγάλη υπόθεση”, είπε η Prado στο λογαριασμό της στο Instagram, “αλλά το θέμα είναι ότι τα σχέδιά μου, στα οποία αφιέρωσα τα τελευταία 3 χρόνια της δουλειάς μου, έχουν πλέον πουληθεί σε εκατομμύρια καταναλωτές της Shein οι οποίοι δεν θα μάθουν ποτέ για μένα”.
“Φαίνεται ότι οι εταιρείες γρήγορης μόδας δεν υφίστανται καμία συνέπεια”.
Συνεπώς, τίθεται το ερώτημα: haul με προϊόντα γρήγορης μόδας ή περιορισμένα ψώνια; Η επιλογή είναι δική μας: θέλουμε έναν βιώσιμο πλανήτη όπου οι εργαζόμενοι να αμείβονται δίκαια ή φθηνότερα ρούχα, φτιαγμένα από κλεμμένα σχέδια;