Μετάφραση: Ηρώ Κουτουμάνου
Μετάφραση: Ηρώ Κουτουμάνου
Οι αποκρουστικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των περιβαλλοντικών προτύπων από τη βιομηχανία γρήγορης μόδας συχνά εξισορροπούνται με ένα από τα ακόλουθα επιχειρήματα:
Ναι, αλλά η γρήγορη μόδα εκδημοκράτισε τη μόδα.
Ναι, αλλά η αργή/βιώσιμη μόδα δεν είναι οικονομικά προσιτή.
Ναι, αλλά η πρόσβαση στη γρήγορη μόδα αφορά στην ατομική μου έκφραση.
Το δεύτερο επιχείρημα προβάλλεται συχνά από ανθρώπους που στη συνέχεια ξοδεύουν 500 λίρες σε προϊόντα της εταιρείας Shein κάθε λίγους μήνες ή στην αλλαγή κάθε σεζόν. Το πρώτο και το τρίτο επιχείρημα συνδέονται κάπως και έχουν να κάνουν με την αντίληψή μας για την ατομική μας έκφραση και τους τρόπους με τους οποίους αυτή συνδέεται αναπόφευκτα με τον καταναλωτισμό.
Είναι γνωστό ότι η βιομηχανία της γρήγορης μόδας λειτουργεί λίγο πολύ... γρήγορα. Με τη δημιουργία περισσότερων από 50 μικρο-τάσεων κάθε χρόνο και την παραγωγή 100 δισεκατομμυρίων κομματιών ετησίως, η βιομηχανία ορίζεται από μια μυωπική σκοπιμότητα που επεκτείνει τις επιζήμιες επιπτώσεις της βιομηχανίας περαιτέρω στην ψυχολογία των καταναλωτών.
Ο κλάδος της γρήγορης μόδας έχει ευδοκιμήσει χάρη στο έξυπνο μάρκετινγκ. Το αγοραστικό κοινό της γρήγορης μόδας είναι οι καταναλωτές ηλικίας μεταξύ 18 και 24 ετών, ενώ οι γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια καταναλώνουν γρήγορη μόδα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη δημογραφική ομάδα. Οι εταιρείες γρήγορης μόδας δεν είχαν ως στόχο να εκδημοκρατίσουν τη μόδα, ούτε να την καταστήσουν προσιτή. Η βιομηχανία κατέστησε τις τιμές της μη αντιπροσωπευτικές της εργασίας που απαιτείται για την παραγωγή δισεκατομμυρίων ενδυμάτων κάθε χρόνο, έτσι ώστε οι ομάδες-στόχοι της - οι νεαρές γυναίκες - να μπορούν να αγοράζουν σταθερά περισσότερα προϊόντα με λιγότερα χρήματα στην αλλαγή κάθε σεζόν.
Ούτε συμμετέχουμε στη δημιουργία των ρούχων μας, ούτε πληρώνουμε για την πραγματική τους αξία. Αντίθετα, τα σημερινά καταναλωτικά μας πρότυπα βασίζονται σε μια μη βιώσιμη και τεχνητά ατέρμονη παραγωγή τάσεων, ρούχων και, ως εκ τούτου, εισοδήματος για τις μεγάλες εταιρείες.
Αυτή η ευρωκεντρική προσέγγιση της ατομικής έκφρασης μέσω της γρήγορης μόδας αγνοεί τις πραγματικές επιπτώσεις της κουλτούρας της απόρριψης - ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα της μαζικής παραγωγής των μικρό-τάσεων και των ρούχων που έρχονται μαζί με αυτές. Σε ποιο βαθμό, λοιπόν, η αίσθηση που έχεις για τη μόδα είναι πραγματικά μια μορφή ατομικής έκφρασης; Πώς απέχει αυτό από τους τρόπους με τους οποίους η ίδια μας η ταυτότητα συνδέεται με τα καταναλωτικά μας πρότυπα; Πόσο συχνά βλέπουμε φράσεις όπως η "shopping therapy" να μας πετάγονται; Πόσο συχνά οι τάσεις, που απευθύνονται σε γυναίκες, όπως η αισθητική του "clean girl", που πέρυσι ήταν αυτό το κορίτσι και πρόπερσι ήταν κάτι άλλο, ωθούν σε ένα ομοιόμορφο και μεγάλο μοντέλο κατανάλωσης; Ακόμη και η ντουλάπα-κάψουλα έχει πλέον κυριαρχηθεί από τη βιομηχανία της γρήγορης μόδας.
Η αίσθηση της ατομικής έκφρασης που πηγάζει από την πρόσβαση σε φθηνά ρούχα είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα που βασίζεται στις καπιταλιστικές αξίες και σε μια προσεκτικά σχεδιασμένη στρατηγική μάρκετινγκ. Στην πραγματικότητα, μερικά από τα πιο βιώσιμα ενδύματα είναι αυτά που αντιπροσωπεύουν πολιτισμούς, θρησκείες και κινήματα, αλλά όχι αυτά που παράγονται για να ικανοποιήσουν τη λαχτάρα για μια νέα ταυτότητα κάθε μικρο-σεζόν που δημιουργεί η βιομηχανία της γρήγορης μόδας. Η ιδέα της ατομικής έκφρασης μέσω της ένδυσης αναπτύχθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα παράλληλα με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης - μια ευκαιρία για την προβολή της εν λόγω ταυτότητας και της ένδυσης.
Μας έχουν πείσει με κάποιο τρόπο ότι αυτό που ήδη έχουμε δεν είναι αρκετά καλό. Και μην με παρεξηγήσετε, δεν έχω καβαλήσει κάποιο ηθικό καλάμι, είμαι κι εγώ θύμα αυτού του φαινομένου και συχνά αναζητώ μια βραχυπρόθεσμη μορφή επιβεβαίωσης από τις τάσεις της μόδας.
"Έχουμε κάνει τα πάντα σε τέτοια υπερβολή που δεν υπάρχει καταναλωτής για όλα αυτά." Ο Marc Jacobs δήλωσε σε συνέντευξή του στη Vogue τον Απρίλιο του 2020.
Πράγματι, τα ρούχα έχουν ιστορικά διαδραματίσει συμβολικό ρόλο, είναι συχνά ένα μέσο αναπαράστασης της ταυτότητάς μας - είτε πρόκειται για τη σεξουαλικότητα, το φύλο ή ακόμη και τα προσωπικά μας ενδιαφέροντα και χόμπι. Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να συγχέουμε την ένδυση με τη γρήγορη μόδα, καθώς τα δύο δεν είναι εναλλάξιμα ούτε συνώνυμα. Αντίθετα, η βιομηχανία γρήγορης μόδας έχει χρησιμοποιήσει αυτή την παρανόηση για να παραποιήσει ηθικά τους στόχους της στην ευρύτερη βιομηχανία της μόδας - που είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους μέσω της εκμετάλλευσης των ανθρώπων και του περιβάλλοντος.
Εξάλλου, συχνά τα καλύτερα "statement" κομμάτια που βρήκα ήταν από μεταχειρισμένα ή vintage καταστήματα και όχι από τις τάσεις της γρήγορης μόδας.